เกิดอะไรขึ้นกับประเทศไทยในปี 2562 ทำไมหลายคนถึงบอกว่าเศรษฐกิจไทยอยู่ในช่วงตกต่ำ หลังจากที่นักวิเคราะห์ได้ออกมาบอกว่าจีดีพีของเราโตขึ้น 4% ทำไมถึงยังมีความเสี่ยงอยู่ เรื่องนี้มันมีหลายปัจจัยด้วยกัน รวมเรื่องภายในประเทศ ในช่วงสิ้นปีนี้จะเป็นช่วงที่ต้องเฝ้าระวังมากที่สุด มันอาจเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของเศรษฐกิจในประเทศ ซึ่งจะร่วงหรือจะรุ่งทั้งหมดนี้ขึ้นอยู่กับนโยบายการบริหารของแต่ละประเทศเอง โดยวันนี้ที่เราออกมาวิเคราะห์ถึงความเสี่ยงที่จะเกิดผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทยทั้งช่วงก่อน และหลังปี 2562

ระบบเศรษฐกิจแบบวางแผน (Planned Economy) หรือที่รู้จักกันดีในชื่อ ระบบสังคมนิยม ในระบบแบบนี้รัฐบาลจะเป็นคนกำหนดว่า ผลิตอะไร ผลิตอย่างไร และแจกจ่ายอย่างไร ในกรณีนี้จะไม่มีบริษัทเอกชนเข้ามาเกี่ยวข้องเลย รัฐบาลจ้างพนักงานทุกคน เป็นผู้กำหนดค่าจ้าง และหน้าที่การงานให้เพียงแต่ฝ่ายเดียว แม้ว่าจะมีข้อดีอยู่เยอะ แต่ข้อเสียก็ไม่น้อยเช่นกัน ข้อได้เปรียบทางเศรษฐกิจแบบวางแผนคือ ขจัดความเหลื้อมล้ำระหว่างคนรวยและคนจน ไม่มีปัญหาการว่างงาน ส่วนข้อเสียของระบบแบบนี้ คือเป็นระบบที่ขาดแรงกระตุ้น ขาดการแข่งขัน ขาดประสิทธิภาพ

ระบบเศรษฐกิจแบบผสม (Mixed Economy) เป็นการผสมผสานระหว่าง “เศรษฐกิจแบบตลาด” กับ “ระบบเศรษฐกิจแบบตามสั่ง” และ “ระบบเศรษฐกิจแบบดั้งเดิม” มันได้ประโยชน์จากข้อดีของทั้งสาม ในขณะที่มีข้อเสียอยู่เพียงไม่กี่ข้อเท่านั้น ระบบแบบผสมนั้น มีลักษณะที่โดดเด่นดังนี้ คือเป็นระบบที่ปกป้องทรัพย์สินส่วนตัว, ช่วยให้ของอุปสงค์และอุปทานสามารถกำหนดราคาได้ และสุดท้าย ขับเคลื่อนโดยแรงจูงใจของผลประโยชน์ของตนเอง หรือแต่ละบุคคล

ในกรณีส่วนใหญ่แต่ละประเทศในโลกมีระบบเศรษฐกิจเป็นของตัวเอง ประเภทหนึ่งที่รู้จักกันจะเรียกว่าเศรษฐกิจแบบเผด็จการ (command economy) เป็นระบบเศรษฐกิจที่ค่อนข้างแข็งแกร่ง สามารถหลีกเลี่ยงจากความยากลำบากทางการเงิน และความไม่แน่นอน สำหรับเศรษฐกิจแบบนี้นั้น ส่วนใหญ่จะพบเห็นได้ในกลุ่มประเทศคอมมิวนิสต์เช่น อดีตสหภาพโซเวียต คิวบา หรือ เกาหลีเหนือ โครงสร้างทางเศรษฐกิจประเภทนี้มีชื่อเสียงในแง่ลบมากเนื่องจากทุกอย่างถูกควบคุมโดยรัฐบาล อย่างไรก็ตามโครงสร้างนี้สามารถให้ความแข็งแกร่งแก่พลเมืองในบางประเทศเช่นกัน นี่คือลักษณะที่ข้อดี-ข้อเสียของเศรษฐกิจแบบคอมมิวนิสต์นี้

ทุนนิยม (Capitalism) และ สังคมนิยม (Socialism) เป็นระบบเศรษฐกิจหลักสองระบบที่ใช้กันทั่วโลก มันเป็นพื้นฐานโครงสร้างของระบบเศรษฐกิจ ทั้งสองประเภทมีความแตกต่างกันมากมาย แบบจำลองเศรษฐกิจแบบทุนนิยมนั้น อาศัยสภาพตลาดเสรีเพื่อผลักดันนวัตกรรม สร้างความมั่งคั่ง และควบคุมพฤติกรรมองค์กร การเปิดเสรีของกลไกตลาดนี้ช่วยให้มีอิสระในการเลือก ซึ่งส่งผลให้เกิดความสำเร็จหรือล้มเหลว ส่วนเศรษฐกิจสังคมนิยมแบบผสมผสานองค์ประกอบของการวางแผนทางเศรษฐกิจ เพื่อให้แน่ใจว่าจะได้รับมีโอกาสทางเศรษฐกิจที่ดีเยี่ยม

ตลาด เป็นพื้นฐานสำคัญในระบบเศรษฐกิจ มันมีหน้าที่ในการกระจายสินค้าจากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภค โดยอาศัยการคำนวณจากอุปสงค์-อุปทาน ที่เป็นตัววัดความต้องการของตลาด เพื่อที่จะเข้าใจเกี่ยวกับความสำคัญของตลาดในระบบเศรษฐกิจนั้น คำว่า “ตลาด” เป็นการแลกเปลี่ยนกันระหว่างผู้ซื้อ-ผู้ขาย ตลาดนั้นไม่ได้จำเป็นจะต้องมีตัวตนเสมอไป โดยเฉพาะในหลักเศรษฐศาสตร์นั้น ตลาดเป็นคำที่ครอบคลุมพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ทั้งหมด